Stanisław Borek, Helena Borek, Czesław Borek, Honorata Wójtowicz, Ryszard Wójtowicz, niemowlę Wójtowicz


W czasie okupacji Stanisław Borek (lat ok. 65) prowadził gospodarstwo na uboczu wsi Słuszczyn (pow. lipski), gdzie mieszkał ze swoją rodziną.


Dnia 8 stycznia 1943 r. do domu Borków saniami przyjechali Niemcy z posterunku w Lipsku. Byli to m.in.: Himmel, Mesel i Werner oraz kilku żandarmów z grupy operacyjnej. Wśród nich znalazł się także Niemiec o nazwisku Fosch, przedwojenny kolonista, który powróciwszy ze wschodniego frontu, wstąpił do żandarmerii. Rodzina Borków została oskarżona o zaopatrywanie w żywność ukrywających się Żydów. Niemcy rozkazali im rozebrać się do bielizny, po czym wszystkich związali i ułożyli twarzą do ziemi w stodole. Następnie wzięli pięciu mężczyzn ze wsi, by wynieśli z budynku cenniejsze wyposażenie. Wśród nich był Józef Wyroda, który zauważył w domu płaczące niemowlę. Poprosił Niemca, by mógł je zabrać, jednak ten odpowiedział, że dziecko ma matkę, która je zabierze. Po wyniesieniu rzeczy mężczyźni zostali zwolnieni.


Niemcy wrócili do stodoły, gdzie kazali każdemu z rodziny Borków zabrać snopek słomy, z którym mieli przyjść do domu (Stanisława Borka wzięto osobno na sanie i później zawieziono na posterunek w Lipsku). Jeden z żandarmów podszedł do okna budynku i rozstrzelał wszystkich będących w mieszkaniu. Dom spalono. Zginęli wówczas: żona Stanisława – Helena Borek, syn Czesław Borek (lat 20), córka Honorata Wójtowicz (z d. Borek) z mężem Ryszardem Wójtowiczem oraz ich dziesięciomiesięczny syn.


W Lipsku Stanisław Borek był przez żandarmów przesłuchiwany i torturowany, w wyniku czego zmarł. Jego ciało zakopano na skraju lasu niedaleko Lipska. Krewni pochowali go później z rodziną w Pawłowicach.


Bibliografia:

1. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 70.
2. J. Fajkowski, J. Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981, s. 306.
3. A. Poray (red.), Those Who Risked Their Lives, Chicago 2007, s. 20, 53.
4. R. Walczak (red.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997, s. 55, 130.
5. S. Wroński, M. Zwolak, Polacy-Żydzi 1939–1945, Warszawa 1971, s. 373-374, 415.
6. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C., 1988, s. 224.
7. J. Żaryn, T. Sudoł, Polacy ratujący Żydów. Historie niezwykłe, Warszawa 2014, s. 501.
8. Borek Czesław, Borek Helena, Borek Stanisław, [w:] www.straty.pl, Program Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką (25.03.2015).
9. Wójtowicz Honorata, Wójtowicz Ryszard, [w:] www.straty.pl, Program Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką (27.01.2015).


Uwagi:

  • A. Poray (red.), Those Who Risked Their Lives, Chicago 2007, s. 20, 53. , R. Walczak (red.), Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, cz. 3, Warszawa 1997, s. 55, 130, J. Żaryn, T. Sudoł, Polacy ratujący Żydów. Historie niezwykłe, Warszawa 2014, s. 501. i straty.pl podają, że wydarzenia miały miejsce w Sadkowicach k. Lipska
  • S. Wroński, M. Zwolak, Polacy-Żydzi 1939–1945, Warszawa 1971 s. 373-374, 415 i W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C., 1988, s. 224 piszą, że zginęli w lutym 1943 r.
  • W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C., 1988, s. 224 i J. Fajkowski, J. Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981, s. 306 piszą, że żona Stanisława Borka miała na imię Stanisława (lat 60); ich córka Honorata była w wieku 30 lat, tak jak jej mąż, który miał mieć na imię Jan (nie Ryszard).
  • A. Poray (red.), Those Who Risked Their Lives, Chicago 2007, s. 20, 53 wśród zamordowanych wymienia jeszcze Piotra Borka, o którym brak informacji.
  • J. Fajkowski, J. Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945, Warszawa 1981 jako przyczynę śmierci podaje pacyfikację wsi.


Zamknij podgląd

Prawa autorskie:
Fundacja Lux Veritatis, Kaplica Pamięci


Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji
i św. Jana Pawła II
w Toruniu


Projet witryny:
Kamil Dawid 2016

Wszystkie zamieszczone na witrynie treści, materiały oraz elementy graficzne są chronione prawem autorskim i stanowią wyłączną własność Producenta tj. Fundacji Lux Veritatis. Kopiowanie zawartości serwisu lub jej części bez pisemnej zgody właściciela serwisu jest zabronione. Materiały zawarte na niniejszej stronie mogą być wykorzystywane lub rozpowszechniane jedynie w celach informacyjnych, na zasadach przyjętych w portalach społecznościowych oraz wyłącznie z notą o prawach autorskich oraz ze wskazaniem źródła informacji.