Józef Balicki


Rodzina Balickich w czasie okupacji mieszkała w Siemianiówce, niedaleko Lwowa. Józef Balicki (ur. 15 lutego 1893 r.) pracował na kolei, a jego żona Katarzyna, z d. Bezrąk, (ur. 10 czerwca 1896 r.) zajmowała się domem i dziećmi. Chaima Pasternaka i jego synów Baliccy znali prawdopodobnie jeszcze z czasów przedwojennych. Pasternakowie mieszkali we Lwowie przy ul. Potockiego i zajmowali się handlem skórami.


Kiedy w 1942 r. starszy syn Balickich – Stanisław – został skierowany przez Niemców do pracy w kamieniołomach w Postomytach i Szczercu, pomógł mu wtedy Bernard (Rubin) Pasternak i udzielił mu schronienia. Niedługo po tym wydarzeniu Stanisław mógł odwdzięczyć się za okazaną pomoc. Pasternakowie byli Żydami, więc gdy tylko powstało getto we Lwowie, zostali do niego skierowani. Stanisław i jego brat Władysław dostarczali im żywność. Późną jesienią 1943 r. – prawdopodobnie za pomocą munduru kolejowego – wydostali z getta Bernarda i Mojżesza. Następnej nocy mieli wrócić po żonę Bernarda Esterę i ich córkę Zofię. Nie zdążyli. Wszystko wskazuje na to, że zostały wywiezione do obozu koncentracyjnego.

Bracia Bernard i Mojżesz zostali ukryci w specjalnie przygotowanej kryjówce – pod podłogą w domu. Tam przebywali w ciągu dnia, w nocy spali w mieszkaniu. 1 lutego 1944 r. Józef i Katarzyna Baliccy razem z ukrywającymi się u nich Żydami zostali aresztowani w wyniku donosu ukraińskiego sąsiada o nazwisku Jaremko. Ich synów nie było w tym czasie w domu, uniknęli dzięki temu więzienia.

Baliccy z Bernardem i Mojżeszem zostali przewiezieni na posterunek policji w Szczercu. Katarzyna wspomina, że Pasternakowie, którzy byli w innej celi, zdołali w nocy uciec. Ich dalsze losy nie są znane. Ona wraz z mężem została przewieziona do Lwowa, do więzienia przy ul. Kazimierzowskiej. 17 marca 1944 r. małżonkowie zostali przeniesieni do więzienia w Rzeszowie, a następnie do Krakowa, gdzie 25 lipca 1944 r. usłyszeli od hitlerowskiego Sądu Specjalnego wyrok śmierci. „Wyrok ten w stosunku do Józefa Balickiego został wykonany we Wrocławiu – przez ścięcie gilotyną” (IPN BU 392/148). Katarzyna ostatni raz widziała męża we Wrocławiu, nie wie, kiedy zginął. Stamtąd została ona przetransportowana do więzienia w Jaworze. Później jednak: „została ułaskawiona, do wyzwolenia przebywała w więzieniu kobiecym w Lubece, gdzie miała przebywać od 25 VII 44 do 3 II 46” (IPN BU 392/148).

Za swoją odwagę Józef, Katarzyna, Stanisław i Władysław dnia 26 listopada 1987 r. zostali odznaczeni tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Bibliografia:

1. IPN BU 392/148.
2. IPN BU 392/2033.
3. IPN BU 392/2034.
4. W. Bielawski, Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 15.
5. Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Polska, cz. 1, cz. 2, I. Gutman i in. (red.), Kraków 2009, s. 18.
6. J. Hera, Polacy ratujący Żydów. Słownik, Warszawa 2014, s. 139.
7. A. Namysło (red.), Kto w takich czasach Żydów przechowuje?... Polacy niosący pomoc ludności Żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, Warszawa 2009, s. 146-156.
8. Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej, Instytut Pamięci Narodowej, A. Namysło, G. Berendt (red.), Warszawa 2014, s. 60-61.
9. W. Zajączkowski, Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 221.

Zamknij podgląd

Prawa autorskie:
Fundacja Lux Veritatis, Kaplica Pamięci


Świątynia pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Nowej Ewangelizacji
i św. Jana Pawła II
w Toruniu


Projet witryny:
Kamil Dawid 2016

Wszystkie zamieszczone na witrynie treści, materiały oraz elementy graficzne są chronione prawem autorskim i stanowią wyłączną własność Producenta tj. Fundacji Lux Veritatis. Kopiowanie zawartości serwisu lub jej części bez pisemnej zgody właściciela serwisu jest zabronione. Materiały zawarte na niniejszej stronie mogą być wykorzystywane lub rozpowszechniane jedynie w celach informacyjnych, na zasadach przyjętych w portalach społecznościowych oraz wyłącznie z notą o prawach autorskich oraz ze wskazaniem źródła informacji.